Turks leren

 

De vorige les

De lessenindex

De volgende les

De zesenvijftigste les - De gebiedende wijs

Korte inleiding

Ik zal ineens alle mogelijkheden bespreken om een gebod te maken in het Turks.  Er zijn vele mogelijkheden, gaande van grof tot superbeleefd.

 

Informeel

Een gebod maak je door enkel gebruik te maken van de stam.  Deze vorm kan je informeel gebruiken, dat wil zeggen onder kennissen, vrienden etc.

Kom! Gel!
Doe het niet! Yapma!
Wacht! Bekle!


Beleefd

Als je de "-(y)İn"-suffix aan de stam toevoegt dat krijgt je een beleefdere versie van een gebod.  Gebruik deze vorm als je op een normale manier beleefd wil zijn.

Komt u! Gelin!
Doet u het niet! Yapmayın!
Wacht u! Bekleyin!

NOTA: deze suffix valt dus samen met een reeds eerder geziene suffixen, met dat grote verschil dat deze "-(y)İn"-suffix volgt achter een werkwoordstam


Formeel

Als je de "-(y)İnİz"-suffix aan de stam toevoegt dat krijgt je de beleefdste versie van een gebod.  Dit is een héél officiële variant, je hebt hem zeker nodig als je wil solliciteren :-).

Komt u a.u.b.! Geliniz!
Doet u het niet a.u.b.! Yapmayınız!
Wacht u a.u.b.! Bekleyiniz!

NOTA: deze suffix valt dus samen met een reeds eerder geziene suffix, met dat grote verschil dat deze "-(y)İnİz"-suffix volgt achter een werkwoordstam


Grof ongeduldig en/of geïrriteerd zijn

Als je de "-sEnE"-suffix aan de stam toevoegt dat krijgt je een gebod dat irritatie en/of ongeduld inhoudt.  Deze versie zul je vooral horen op straat, op de trein, op de bus enz..

Kom dan toch! Gelsene!
Doe het dan toch niet! Yapmasana!
Wacht dan toch! Beklesene!

NOTA: Verwar de suffix "-sana" niet met "sana" uit les 41.


Beleefd ongeduldig en/of geïrriteerd zijn

Als je de "-sEnİzE"-suffix aan de stam toevoegt dat krijgt je een beleefd gebod dat irritatie en/of ongeduld inhoudt.  Deze vorm komt niet zo veel voor in de praktijk.

Komt u dan toch! Gelsenize!
Doet u het dan toch! Yapmasanıza!
Wacht u dan toch! Beklesenize!

 

Verwarring

sorun = het probleem
sorun = soru + -(İ)n = jouw vraag
sorun = sor + -(y)İn = Vraagt u het!

sorunuz = soru + -(İ)nİz = uw vraag
sorunuz = soru + -(İ)nİz = jullie vraag
sorunuz = sor + -(y)İnİz = Vraagt u het a.u.b!

gelin = de bruid
gelin = gel + -(y)İn = Komt u!

Ik wil je geen schrik aanjagen met deze voorbeelden, ik wil je er enkel op wijzen dat het correct herkennen van de stam belangrijk is, de context zal altijd duidelijkheid scheppen.

Ooit schreef er iemand mij "At bilgisayarı.", wat ik dan vertaalde als "De paardencomputer." (at + bilgisayar + -(s)İ).  Ik kon er noch kop noch staart aan krijgen, bleek nadien dat de persoon in kwestie "Doe de computer weg." bedoelde (NOTA: de eind-"ı" van "bilgisayarı" is die van het bepaald lijdend voorwerp).  Al doende leert men, zegt men...

 

Extra woordjes die je kan gebruiken

Ik ga nu nog een paar woordjes "aanleren" die je kan gebruiken met de hierboven geleerde werkwoordsvormen.

bir eens
lütfen a.u.b. / alstublieft
hadi / haydi vooruit
sakın absoluut

 

Een paar voorbeelden

Hayatım bir baksana! Schatje, kijk dan toch eens!
Lütfen bekleyin, arabanız geliyor. Wacht u alstublieft, uw wagen is op komst.
Haydi gel! Vooruit, kom!
Sakın yapma! Doe het absoluut niet.
Bu kitap sakın atmayın! Gooi dat boek absoluut niet weg.
Bu kitabı sakın atmayın! Gooi dat boek absoluut niet weg.
Anne, bekleme, baba öpsene! Moeder, wacht niet, kus men vader dan toch!
   
"Gelin!" dedi gelin. "Komt u", zei de bruid.

 


Deze tekst is door mezelf opgesteld, gelieve hem niet te kopiëren zonder voorafgaande toestemming, om deze te bekomen mail me dan op : < fibergeek @ codegurus.be > (gelieve de spaties te verwijderen!).  U kan me op dit e-mailadres ook bereiken i.v.m. opmerkingen, bedenkingen en/of vragen.
 

De vorige les

De lessenindex

De volgende les