Turks leren

 

De vorige les

De lessenindex

De volgende les

De derde les - Over Suffixen, Prefixen en Agglutineren

Wat zijn Suffixen?

Een suffix is een ingewikkeld woord voor achtervoegsel.  Achtervoegsels kennen we al vanuit het Nederlands, bijvoorbeeld : "Werken", "Werker".  Het beginwoord wordt de stam genoemd, in dit voorbeeld : werk.  Ook woorden met meerdere, opeenvolgende achtervoegsels zijn mogelijk, een voorbeeld uit het Nederlands : "Werkers".  Het gebruik van suffixen vormt de basis van de Turkse grammatica en de eerstkomende lessen zullen hierover gaan.
 

Wat zijn Prefixen?

Een prefix is een ander woord voor voorvoegsel.  Een voorbeeld van een Nederlands voorvoegsel : "Herwerkt".  Voorvoegsels komen in principe in de Turkse taal niet voor.  Daarom zal ik die ene bestaande prefix even snel hier apart behandelen.

Er bestaat slechts één Turkse prefix en deze kan niet zomaar met ieder woord gebruikt worden, waardoor het lijkt alsof hij niet bestaat.  Hij wordt gevormd door de eerste twee letters van de stam te nemen en er vervolgens een medeklinker m, s, p of r achter te plaatsen.  Er bestaat tevens geen vaste regel welke de te nemen medeklinker bepaalt.  Dit type prefix geeft het stamwoord een krachtigere betekenis en kan in het Nederlands vertaald worden met "heel, volledig, ..." of zelfs met een vergelijkbare samenstelling.

Enkele voorbeelden :

  Karanlık (donker) - Kapkaranlık (pikkedonker)
  Boş (leeg) - Bomboş (volledig leeg / keileeg)
  Dolu (vol) - Dopdolu (bomvol / tjokvol)
  Temiz (net) - Tertemiz (kraaknet)

De prefix wordt veel gebruikt voor kleuren :

  Kırmızı (rood) - prmızı (heel rood)
  Beyaz (wit) - Bembeyaz (spierwit)
  Siyah (zwart) - Simsiyah (pikzwart)
  Mavi (blauw) - Masmavi (heel blauw)
  Sa (geel) - Sapsa (heel geel)

En de uitzondering bevestigt de regel, er zijn ook prefixen welke de bovenstaande regel niet volgen maar hun eigen leven zijn gaan leiden, bijvoorbeeld :

  Renk (kleur) - Rengârenk (kleurrijk)
  Yalnız (alleen) - Yapayalnız (helemaal alleen)
 

Wat is Agglutineren?

Agglutineren of agglutinatie betekent : "het weergeven van grammaticale functies door het aaneenplakken van suffixen".  Agglutinerende talen zijn onder andere het Fins, het Japans en het Turks.

Agglutinatie betekend dus dat je door suffixen aaneen te plakken een zin vormt, iedere suffix stelt hierbij een grammaticale functie voor welke de betekenis van de zin veranderd.  In het Turks kan je dus door middel van agglutinatie met één woord een volledige actie/zin uitdrukken.  Opdat je zou begrijpen wat ik bedoel, geef ik je dit voorbeeld :

Anlayabilseydim! Anla-yabil-se-ydi-m! Als ik het had kunnen begrijpen!
 

Deze tekst is door mezelf opgesteld, gelieve hem niet te kopiëren zonder voorafgaande toestemming, om deze te bekomen mail me dan op : < fibergeek @ codegurus.be > (gelieve de spaties te verwijderen!).  U kan me op dit e-mailadres ook bereiken i.v.m. opmerkingen, bedenkingen en/of vragen.
 

De vorige les

De lessenindex

De volgende les